Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego tak dużo mówi się o tym, jak groźny dla naszego zdrowia jest stres? Jakie są tego skutki oraz co dokładnie dzieje się w organizmie podczas sytuacji stresogennych?
Co dzieje się w naszym organizmie, kiedy się stresujemy?
Ludzki organizm jest tak genialnie stworzony i zorganizowany, że jest w stanie dostosować się do zmieniającego się otoczenia i okoliczności. Kiedy spotyka nas sytuacja stresowa, w organizmie produkowany jest hormon, który pozwala nam przebrnąć przez zagrożenie – hormon stresu oczywiście, czyli kortyzol. Dlaczego mówimy o zagrożeniu? Ponieważ sytuacje stresowe odbierane są przez nasz organizm jako te, które nam zagrażają, czy to zdrowiu, czy stabilności życiowej. Hormon ten ma pomóc w szybkim rozwiązaniu trudnej sytuacji lub, w przypadku ataku bezpośredniego, ma umożliwić sprawną ucieczkę albo walkę. Istotne jest w tej kwestii, że jeśli to są faktycznie pojedyncze sytuacje, wtedy działanie hormonu stresu nie wpływa negatywnie na nasz organizm. Gorzej jeśli poziom stresu jest nieustannie wysoki, wtedy sam hormon mający pomóc, zaczyna nam szkodzić. Zanim jednak dojdziemy do skutków długotrwałego stresu, zacznijmy od podstaw.
Jak to działa?
Substancje chemiczne wydzielane przez organizm w sytuacjach stresowych to adrenalina, noradrenalina oraz kortyzol. Wszystkie z tych hormonów produkowane są przez nadnercza. Cały proces rozpoczyna się od wyrzutu adrenaliny, jako hormonu mobilizacyjnego. Po 10 minutach dochodzi do wyrzutu kortyzolu, który wykazuje najbardziej szkodliwy wpływ na organizm ludzki. To on jest odpowiedzialny za negatywne skutki długotrwałych sytuacji stresowych.
Adrenalina
Adrenalina, a także noradrenalina, wpływają na układ krążenia. Ich obecność we krwi sprawia, że napięcie mięśniowe zwiększa się, a krążenie przyspiesza. Zmienia się również częstotliwość rytmu serca. Wprowadzają one organizm na wysokie obroty, przez co zwiększa się jego zapotrzebowanie na tlen oraz podnosi się temperatura ciała. Adrenalina jest nieszkodliwym hormonem, który ma za zadanie ułatwić nam rozwiązanie problemu. Dzięki niej odczuwamy zauważalny wzrost energii.
Kortyzol
Jest to związek organiczny, który przy odpowiednim stężeniu ma bardzo korzystny wpływ na pracę naszego organizmu. Poprawia wówczas ciśnienie krwi i reguluje pracę gospodarki białkowej. Nie bez powodu często określa się go jednak jako hormon- zabójcę.
Podwyższone stężenie kortyzolu
Stan, podczas którego mamy podwyższony poziom kortyzolu, jest określany jako zespół Cushinga. Ma on kilka typowych dla siebie objawów, pierwszym z nich jest tzw. Cushingoidalna sylwetka. Oznacza to, że organizm odkłada tkankę tłuszczową w okolicach twarzy, karku lub tułowia, przy czym kończyny pozostają dość szczupłe. Bardzo często jest to powiązane z ogólną otyłością oraz niemożnością utraty tkanki tłuszczowej ze wskazanych partii ciała.
Oprócz tego, że na twarzy odkłada się tłuszcz, często występują też na niej zmiany trądzikowe, jest zaczerwieniona, u kobiet zaś może pojawić się tam owłosienie. Ponadto na ciele pojawiają się sinoczerwone rozstępy, wybroczyny i rozszerzone naczynia krwionośne. Niestety oprócz cech wizualnych mogą pojawić się także: ogólne osłabienie, zmęczenie, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, itd. U kobiet typowe są również zaburzenia miesiączkowania oraz osłabienie lub zanik popędu, a u mężczyzn impotencja. Wysoki poziom kortyzolu we krwi może powodować zaburzenia psychiczne oraz drastyczne zmiany emocjonalne.
A jeśli mamy go za mało?
Przy zbyt niskim stężeniu kortyzolu we krwi mamy do czynienia z tzw. chorobą Addisona. Do jej charakterystycznych cech należy: osłabienie nasilające się w ciągu dnia, adynamia mięśniowa, przechodząca czasami w porażenie mięśni lub osłabienie siły głosu. Tak jak w przypadku zespołu Cushinga występowała otyłość, tak ten stan charakteryzuje znaczną utratą wagi. Dodatkowo pojawiają się przebarwienia skóry, zaburzenia pracy układu trawienia (najczęściej biegunki), częste bóle brzucha, nudności i wymioty. Najczęściej występuje również niskie ciśnienie krwi oraz zmiany w psychice, które przyczyniają się do spowolnienia procesów myślenia, ociężałości umysłowej, a w skrajnych przypadkach nawet do występowania stanów psychozy.
Badanie poziomu kortyzolu to koszt ok. 30 zł, warto systematycznie kontrolować jego poziom, ponieważ to właśnie wahania jego stężenia we krwi mogą stanowić przyczynę wielu trudnych do zdiagnozowania dolegliwości.
Dodaj komentarz