Uzależnienie było kiedyś postrzegane jako niesmaczna choroba marginalna, związana z substancjami wywołującymi zabójcze objawy odstawienia, takimi jak alkohol i narkotyki. Obecnie jednak wydaje się, że zakres tego, od czego człowiek może być uzależniony, urósł niczym kula śniegowa – od cukru, przez zakupy, po media społecznościowe.
Pierwszy przebłysk
W 1992 roku, tabloidy doniosły, że znany aktor Michael Douglas, świeżo po zagraniu w erotycznym thrillerze Nagi instynkt, został zamknięty w ośrodku odwykowym w Arizonie z powodu uzależnienia od seksu. Bez względu na fakty, Douglas do dziś zaprzecza, by kiedykolwiek cierpiał na tę chorobę. Jednak dla społeczeństwa było to wydarzenie, które sprawiło, że sposób, w jaki patrzymy na uzależnienia zaczął się rozwijać.
W tamtych czasach poszerzanie horyzontów terminu „uzależnienia” było często postrzegane w kręgach medycznych jako leniwe przywłaszczenie. Jednak z czasem zaakceptowano, że to właśnie dopamina (substancja chemiczna w mózgu) napędza proces uzależnienia się od czegoś. Co więcej, świat w którym obecnie żyjemy jest mocno nękany sygnałami i bodźcami – od podstępnego marketingu, przez fast foody i po media społecznościowe, że wydaje się, że manipuluje nami, abyśmy stali się nadwrażliwi na bodźce zewnętrzne.
Zakres tego, od czego ludzie się uzależniają znacznie się zwiększył. Dla pokolenia naszych rodziców i dziadków, jedynymi opcjami były tytoń i alkohol. Obecnie jest więcej narkotyków. I mowa tu nie tylko o substancjach psychoaktywnych…
Uzależnienie od hazardu
Ze wszystkich uzależnień behawioralnych, to właśnie uzależnienie od hazardu jest tym, które najbardziej przypomina uzależnienie od narkotyków i alkoholu. Badania pokazują, że uzależnienie od hazardu wpływa na te same obszary mózgu co narkomania, a leczenie zaburzeń hazardowych jest zwykle objęty tym samym rodzajem terapii.
Uzależnienie od seksu
Czy obsesyjne pragnienie seksu jest prawdziwym uzależnieniem? Być może, chociaż nie jest formalnie sklasyfikowane jako uzależnienie, istnieją metody leczenia tego zjawiska. Objawy uzależnienia od seksu – w tym utrata kontroli i lekceważenie ryzyka i konsekwencji – są bardzo podobne do objawów tradycyjnych uzależnień.
Uzależnienie od internetu
Tak naprawdę żyjemy w okablowanym świecie, ale czy można być zbyt podłączonym do sieci? Psychologowie i psychiatrzy generalnie nie uważają uzależnienia od internetu za prawdziwe uzależnienie. Ale dla niektórych może być problemem, ponieważ wiążę się z utratą kontroli, a także negatywnymi konsekwencjami w pracy i w domu. Badania zaprezentowane w 2014 roku wydawały się wspierać ideę uzależnienia od internetu, pokazując zmiany w mózgu zidentyfikowane przez neuroobrazowanie. Sieć może zajmować do 11 godzin w ciągu dnia. Badania sugerują, że kompulsywne korzystanie z internetu dotyka od 6 do 14 procent internautów.
Uzależnienie od zakupów
Zakupy są kolejnym zachowaniem, które w momencie wynikania się spod kontroli, uważane jest za zaburzenie kontroli impulsów. Czy kupujesz przedmioty, aby uniknąć smutku, a potem czujesz się winny? Masz szafę pełną ubrań, na których wciąż są metki z ceną? Może to oznaczać zakupoholizm. Badania pokazują, że kompulsywne zakupy dotykają więcej kobiet niż mężczyzn i mogą skutkować dużymi problemami, zarówno finansowymi, jak i osobistymi.
Uzależnienie od gier wideo
Nie możesz oderwać rąk od konsoli do gier? Badania pokazują, że uzależnienie od gier wideo występuje najczęściej u chłopców i mężczyzn, a jedno z badań wykazało nawet, że aż 1 na 10 graczy w wieku od 8 do 18 lat to gracze, którzy nie mają nad sobą kontroli.
Uzależnienie od operacji plastycznych
Aby poprawić swój wygląd, niektórzy ludzie ciągle idą pod nóż. W rzeczywistości osoby skłonne do chirurgii plastycznej mogą obsesyjnie chodzić od lekarza do lekarza dopóki nie znajdą specjalisty, który zdecyduje się na przeprowadzenie operacji. Prawda jest taka, że takie osoby są bardziej narażone na zaburzenia dysmorfii ciała, ponieważ są niesamowicie zaabsorbowane swoim wyglądem i uważają, że są brzydkie lub zdeformowane.
Uzależnienie od jedzenia
Przez lata spierano się o to, czy obsesje na punkcie jedzenia mogą faktycznie być uzależnieniem od jedzenia, czy też to zaburzenie jest raczej wymówką. W rzeczywistości zaburzenie napadowego objadania się to prawdziwy problem, który dotyka około 3% dorosłych. Objawy obejmują jedzenie w celu złagodzenia emocji, objadanie się w samotności oraz poczucie winy występujące po zjedzeniu dużych ilości pokarmu.
Uzależnienie od ryzyka
Poszukiwacze mocnych wrażeń mają wiele takich samych objawów jak narkomani. Początkowo satysfakcję dają skoki na spadochronie czy wspinaczki skałkowe, ale po pewnym czasie zaczynają szukać jeszcze bardziej niebezpiecznych przygód, aby poczuć ten sam poziom podniecenia i adrenaliny. Badania pokazują, że te dreszcze zalewają mózg tymi samymi substancjami chemicznymi, które uwalniają uzależniające narkotyki.
Dodaj komentarz