Zaburzenia odżywiania
Zaburzenia odżywiania dotyczą milionów ludzi na całym świecie, według statystyk The Renfrew Center Foundation for Eating Disorders cierpi na nie ok. 70 milionów osób na całym świecie. Jest to problem wielu grup wiekowych i społecznych. Mają wiele przyczyn i czasem trudno zauważyć je wśród swoich bliskich. Są bardzo groźne, dlatego warto poznać je bliżej, zrozumieć ich przyczyny i specyfikę oraz co najważniejsze poznać sposoby leczenia i zapobiegania.
Według WHO
World Health Organization klasyfikuje zaburzenia odżywiania jako zaburzenia psychiczne, zaliczają się one do grupy zaburzeń behawioralnych związanych z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami psychicznymi. Ogólnie mówiąc zaburzenia takie leżą na podłożu psychicznym i mają konsekwencje w zdrowiu fizycznym. Zaburzenia w odżywianiu mogą dotknąć każdą osobę w każdym wieku, jednak najbardziej popularne są wśród nastolatków oraz osób wchodzących w dorosłe życie. Częściej problem ten dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Przyczyny zaburzeń odżywiania
Naukowcy podkreślają, że dokładne przyczyny zaburzeń odżywiania nie są jeszcze znane, ma na to wpływ wiele czynników, które zależne są one od typu choroby. Do najczęstszych przyczyn należą:
– wpływ środowiska:
dążenie za ideałem piękna, stworzonym przez media i reklamy (ogólny nacisk społeczeństwa);
– potrzeba kontrolowania swojego życia:
często osoby z zaburzeniami odżywiania przyznają, że stracili kontrolę nad swoim życiem, przykładowo nie radziły sobie w pracy lub szkole, czy stracili bliską osobę. w takiej sytuacji chorobliwie kontrolowali swoje posiłki i sposób odżywiania, dzięki temu czuli, że panują nad swoim życiem;
– problemy rodzinne:
zaburzenia odżywiania mogą być wołaniem o pomoc, próbą zwrócenia uwagi na siebie, lub radzeniem sobie z problemami, najczęściej dotyczy to osób młodych, w okresie dojrzewania;
– depresja:
zaburzenia psychiczne lub załamanie prowadzi do problemów z odżywianiem;
– uwarunkowanie genetyczne:
podatność na zaburzenia psychiczne, w tym w odżywiania, może być przekazywana w genach.
Rodzaje zaburzeń odżywiania
ANOREKSJA
Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, jest zaburzeniem odżywiania polegającym na celowej utracie wagi. W chorobie tej obraz własnego ciała jest zaburzony, chora osoba dąży do jak największej utraty wagi. Anorektycy używają następujących metod, które mają na celu zmniejszenie masy ciała, minimalizowanie ilości spożywanego pokarmu oraz głodówki, częste i intensywne ćwiczenia (nawet w nocy), branie środków przeczyszczających oraz odwadniających. Anoreksja dzieli się na dwa typy:
1. Restrykcyjny- ograniczający, polega na tym, że osoba chora ogranicza przyjmowanie pokarmu, zmniejsza jego ilość do minimalnych porcji, w skrajnych przypadkach sięga po środki na przeczyszczenie lub przechodzi na głodówki.
2. Bulimiczno-przeczyszczający, nazywany też żarłoczno-wydalający, w tym przypadku osoba chora ogranicza ilość przyjmowanego pokarmu, jednak wpada w epizody najadania się lub prowokowania wymiotów.
Anoreksja to choroba wyniszczająca zarówno ducha, jak i ciało. Do ich objawów i skutków należą:
– zmiany w wyglądzie:
niedobory w masie ciała, zohydzona sylwetka z wystającymi kośćmi. Skóra jest blada i sucha.
– Problemy z układem krążenia, takie jak kołatanie serca lub wolna akcja serca, omdlenia, niewydolność serca,
– Nieprawidłowo pracujący układ pokarmowy: zaparcia, wzdęcia, nieprawidłowy ruch jelit,
– Zaburzenia związane z koncentracją, apatia, zasłabnięcia,
– Brak miesiączki u kobiet,
– Osłabienie mięśni lub ich zanik,
– Bóle kostne,
– Anemia,
– Osłabienie odporności, podatność na łapanie infekcji,
– Pojawia się też niechęć do przybierania na wadze, złe odczytywanie własnych wymiarów, brak samoakceptacji.
BULIMIA
Bulimia, znana również jako żarłoczność psychiczna, jest jednym z najbardziej znanych zaburzeń odżywiania. Najczęściej dotyka młode kobiety. Przebiega w następujący sposób, osoba chora objada się do granic możliwości, a następnie nękana wyrzutami sumienia oraz złością na samego siebie zmusza się do wymiotów, oraz głodówek, bierze leki na przeczyszczenie. Cykle objadania się, a następnie wymiotowania mogą powtarzać się kilka razy w tygodniu, a w skrajnych przypadkach nawet codziennie. Bulimia może mieć charakter:
1. Przeczyszczający:
w tym przypadku osoba chora regularnie wymiotuje oraz bierze środki przeczyszczające w takim stopniu, że zaczyna być od nich uzależniona.
2. Nieprzeczyszczający:
chory obsesyjnie ćwiczy fizycznie oraz się głodzi. Wymiotowanie i branie środków przeczyszczających nie jest regularne.
Bulimii towarzyszą następujące objawy:
– uczucie zmęczenia i ospałości,
– bóle oraz zawroty głowy,
– problemy z trawieniem, zaparcia oraz bóle brzucha,
– brak miesiączki u kobiet,
– zmienny nastrój, niepokój, lęki,
– uszkodzenie szkliwa zębów powodowane wymiotami,
– chory uważa siebie za osobę otyłą, boi się przytycia,
– depresja.
JEDZENIE KOMPULSYWNE
Jedzenie kompulsywne w skrócie BED (binge eating disorder) to wewnętrzny przymus spożywania dużej ilość pożywienia. Czasem je się to, co się lubi, są również przypadki, gdzie chory zjada to, co ma pod ręką. Takie objadanie się ma miejsce poza porami normalnych posiłków i nie wynika z głodu, a z wewnętrznego poczucia konieczności jedzenia. Napad trwa od pół godziny do dwóch godzin, w tym czasie organizmowi dostarczana jest bardzo duża liczba kalorii. W BED unika się problemów i własnych uczuć. Jedzenie redukuje poziom stresu, zaspokaja potrzeby emocjonalne, takie jak miłość, bezpieczeństwo, przynależność, zmniejszenie napięcia seksualnego. Jednak później pojawia się złość na siebie i wstyd.
Objawy BED:
– Utrata kontroli nad ilością spożywanego pokarmu.
– Zakończenie posiłku w momencie mocnego najedzenia się, gdy zaczyna boleć brzuch.
– Sięganie po jedzenie nawet, wtedy gdy nie czuje się głodu.
– Przy tym zaburzeniu osoba często sięga po jedzenie, gdy jej stan psychiczny jest słaby, przykładowo jest smutna, zdenerwowana lub nie da rady poradzić sobie z konkretną sytuacją.
– Podczas napadu jednostka je wszystko, potrawy mogą być zimne, nie dokończone, niezdrowe.
– Po napadzie nie występują wymioty.
Skutki BED:
– Chory po epizodzie nie wymiotuje, więc przyjęte kalorii zostają w organizmie, dlatego też jednostce może grozić otyłość, a następnie powikłania z nią związane przykładowo cukrzyca, nadciśnienie oraz choroby serca.
– Problemy emocjonalne oraz napady głodu mogą doprowadzić osoby chore do depresji, załamania nerwowego, braku akceptacji siebie, złej samooceny, trudności w relacjach z bliskimi.
ZESPÓŁ NOCNEGO JEDZENIA
Zespół nocnego jedzenia (NES) jest jednym z najnowszych zaburzeń odżywienia. Objawia się on jako niekontrolowane i wielokrotne jedzenie w ciągu nocy. Jest związane z zaburzeniami nastroju i snu. Chory może być świadomy, że w nocy się objada lub robi to w całości nieświadomie. Specjaliści uważają, że około 6% osób na świeci ma NES, dotyka ono częściej kobiety. Zespól nocnego jedzenia towarzyszy innym chorobom, takim jak otyłość, cukrzyca, depresja.
Przy NES pojawiają się takie zjawiska, jak:
– największy apetyt jest wieczorem, wtedy osoba chora spożywa najwięcej pokarmu;
– chory rano nie ma apetytu, pomija śniadania;
– pojawienie się bezsenności lub płytki i przerywany sen;
– chory myśli w nocy o jedzeniu, ma ochotę na produkty zawierające węglowodany;
– chorzy nie jedzą przez sen, więc powinni zapamiętywać nocne posiłki (zdarza się jedna, że tego nie pamiętają);
– poczucie winy, wstyd, ukrywanie się z nocnym jedzeniem;
– poczucie utraty kontroli.
ZESPÓŁ PRZEŻUWANIA
Zespół przeżuwania, inaczej określany jako zespół ruminacji. jest stanem, w którym u chorego bez wywołania wymiotów dochodzi do cofnięcia się pokarmu, który kolejny raz jest przeżuwany, a następnie połykany lub wypluwany. Zazwyczaj pierwszy epizod występuje w wyniku dużego stresu psychicznego lub urazu fizycznego. Choroba może pojawiać się już w wieku dziecięcym. Ponowne przeżuwanie przynosi ulgę i uspokaja chorego. Jest to mało znana choroba, a jej przyczyny, objawy i sposób leczenia nie są dokładnie przebadane i znane specjalistom.
Pacjentom chorującym na zespół przeżuwania towarzyszą:
– bóle brzucha,
– zaparcia i biegunki,
– próchnica, zniszczone zęby,
– halitoza (nieświeży oddech),
– utrata masy ciała.
Leczenie
Leczenie zaburzeń odżywiania nie jest łatwym tematem. Potrzebna jest masa specjalistów i chęci pacjenta. Osoba chora musi zdawać sobie sprawę ze swojego problemu i tego, że jest on zagrożeniem dla zdrowia, a często i życia. Równolegle pacjent musi być leczony psychologicznie oraz fizycznie. Potrzeba terapii, rozmowy i analizy psychologicznej. Osoba chora musi być także pod opieką lekarza ponieważ wiele zaburzeń niszczy organizm. Skutkami może być ostre niedożywienie lub otyłość. Coraz bardziej popularne są ośrodki leczenia zaburzeń odżywiania, w takim miejscu osoba chora przebywa przez określony czas i jet leczona kompleksowo. Trzeba pamiętać, że w walce z zaburzeniami bardzo ważne jest wsparcie rodziny i najbliższego otoczenia. To takie osoby mogą zauważyć pierwsze objawy, rozmawiać z chorym oraz pomóc w szukaniu specjalistów.
Zaburzenia odżywiana to choroba cywilizacyjna, dotycząca wielu społeczności. Szczególnie dotyka młodych ludzi, częściej kobiet niż mężczyzn. Ludzie nie radzą sobie z tempem życia, oczekiwaniami ze strony rodziny, szkoły, pracy, znajomych, szukają ucieczki i poczucia kontroli, a najłatwiej przejąć kontrolę nad tym, co i ile jemy. Jest to bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Warto więc obserwować osoby ze swojego otoczenia i edukować je. Pamiętajmy, nie wolno wstydzić się swoich emocji i warto sięgać po pomoc psychologiczną, bo zdrowa głowa to zdrowe ciało. Czy też tak uważacie? Mieliście styczność z zaburzeniami odżywiania?
Szukasz więcej wiedzy na temat odchudzania? Znajdziesz ją tutaj >>
Dodaj komentarz